Teoria
- Katalog to spis dokumentów zgromadzonych w bibliotece z zachowaniem jednolitych form opisu dla zbiorów.
- Katalogi formalne – porządkują informacje o zbiorach bibliotecznych, według cech wydawniczo – formalnych, a więc niezwiązanych bezpośrednio z treścią dokumentu (książki, czasopisma), Można z nich korzystać wtedy, kiedy znane są cechy formalne dokumentu (autor, tytuł). Takim katalogiem jest katalog alfabetyczny, w którym karty katalogowe są ułożone w porządku alfabetycznym, według haseł autorskich i tytułowych [hasło tytułowe mają dokumenty będące pracami zbiorowymi( mają więcej niż trzech autorów) lub anonimowymi].
- Katalogi rzeczowe – szeregują dokumenty biblioteczne według kryteriów treściowych – tematu i sposobu jego ujęcia. Z katalogów rzeczowych korzysta się wtedy, kiedy można określić dziedzinę lub temat, a nieznany jest autor czy tytuł książki. Takim katalogiem jest katalog przedmiotowy, który szereguje informacje o zbiorach według alfabetycznie ułożonych haseł przedmiotowych. Hasłem jest przedmiot, czyli temat książki. Temat jest wyrażony jednym lub kilkoma wyrazami. Do katalogów rzeczowych należy też katalog systematyczny, który porządkuje informacje o zbiorach biblioteki według powiązanych ze sobą hierarchicznie grup. W wielu bibliotekach w Polsce i na świecie klasyfikuje się dokumenty wg UKD (Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna). Mamy dziesięć grup podstawowych (działów głównych) oznaczonych cyframi (od 0 do 9). Każda z nich dzieli się na dziesięć poddziałów (działy drugiego stopnia) oznaczonych dwucyfrowo (np. 32. 61). Każdy z nich dzieli się również na 10 poddziałów niższego rzędu oznaczonych trzycyfrowo (np. 321. 612).
Działy Główne UKD:
GRUPY PODSTAWOWE | SYMBOL |
DZIAŁ OGÓLNY | 0 |
FILOZOFIA | 1 |
RELIGIA | 2 |
NAUKI SPOŁECZNE | 3 |
DZIAŁ WOLNY | 4 |
MATEMATYKA. NAUKI PRZYRODNICZE | 5 |
NAUKI STOSOWANE: MEDYCYNA. NAUKI TECHNICZNE. ROLNICTWO | 6 |
SZTUKI PIĘKNE. ROZRYWKI. SPORT | 7 |
JĘZYKOZNAWSTWO. NAUKA O LITERATURZE. LITERATURA PIĘKNA | 8 |
GEOGRAFIA. PODRÓŻE. HISTORIA | 9 |
DZIAŁY DRUGIEGO STOPNIA I DALSZYCH UKD
GRUPY | SYMBOL |
MATEMATYKA. NAUKI PRZYRODNICZE | 5 |
CHEMIA | 54 |
CHEMIA TEORETYCZNA | 541 |
CHEMIA FIZYCZNA | 541.1 |
TERMOCHEMIA | 541.11 |
CIEPŁO CZĄSTECZKOWE. CIEPŁO ATOMOWE | 541.113 |
NAUKI STOSOWANE. MEDYCYNA. TECHNIKA. ROLNICTWO | 6 |
INŻYNIERIA. TECHNIKA W OGÓLNOŚCI | 62 |
BUDOWA MASZYN | 621 |
ELEKTROTECHNIKA | 621.3 |
TECHNIKA TELEKOMUNIKACJI | 621.39 |
RADIOKOMUNIKACJA | 621.396 |
WYSZUKIWANIE INFORMACJI
Dotyczy wyszukiwarek internetowych, także katalogów zautomatyzowanych bibliotek. Możemy wyróżnić wyszukiwanie:
a) proste (podstawowe) – wyszukiwanie informacji polega na wpisaniu w oknie wyszukiwarki słów lub fraz określających temat poszukiwań.
b) zaawansowane (złożone) – wyszukiwanie polegające na wykorzystaniu operatorów logicznych tzw. Boolean commands. Do nich należą:
OR
W większości wyszukiwarek jest traktowany domyślnie i nie musimy go wpisywać. W wyniku poszukiwań otrzymujemy dokumenty w których występuje jedno z poszukiwanych słów i te w których występują obydwa.
AND
Używamy kiedy chcemy zawęzić poszukiwania. Otrzymamy dokumenty w których występuje jedno i drugie słowo( niekoniecznie występujące obok siebie)
NOT
Stosujemy, kiedy chcemy znaleźć dokumenty z określonym jednym słowem, wykluczając drugie.
NEAR
Używamy, kiedy określamy odległość między szukanymi słowami w znalezionych dokumentach.
NAWIASY ( )
Umożliwiają wpisanie złożonych zapytań np:
biblioteka AND (szkolna OR publiczna)
Otrzymamy dokumenty dotyczące jednej lub obydwu bibliotek
W niektórych wyszukiwarkach stosuje się znaki (+) i (-)
Znak (+) jest równoznaczny operatorowi AND, natomiast(-) AND NOT( znaki piszemy bez spacji przed szukanym słowem)
Więcej szczegółów dotyczących sposobów wyszukiwania dokumentów w World Wide Web można znaleźć na stronie EBIB.